Veetelers wereldwijd zijn momenteel bezig met wat de grootste slachtpartij uit onze geschiedenis moet zijn: miljoenen varkens en runderen worden voortijdig afgemaakt omdat hun voeder te duur is geworden. Dat voeder is zo duur geworden door mislukte oogsten, onder meer in de VS, waar ze deze zomer opnieuw af te rekenen kregen met recordhitten en -droogtes. En alsof dat nog niet genoeg was: door aanhoudend slecht weer in de viswateren voor de Zuid-Amerikaanse westkust is ook de vangst van ansjovis en andere 'industriële' vis drastisch lager. Die vis staat in voor 20 % van de totale vangst en wordt vooral gebruikt om in voer voor beesten te draaien (en ook steeds meer om organische meststoffen te maken). Ook dat gaat de prijs van voedsel doen toenemen.
In eerste instantie zal de markt overspoeld worden met al dat geslacht vlees - en het liquideren van de veestapel aan hoog tempo zal naar verwachting doorgaan tot een stuk in het eerste semester van 2013. Maar, het gevolg is dat er daarna een enorme schaarste zal ontstaan. In de VS is door afslachten van dieren die niet meer kunnen gevoed worden de veestapel nu al op het niveau van 1973 teruggedraaid.
Eerst de varkens
Varkens worden momenteel het eerst en het meest geofferd, omdat het in vergelijking met runderen niet zo lang duurt om varkens voor consumptie te kweken: zes maanden tegenover anderhalf jaar. Varkensvlees zal daardoor de volgende maanden supergoedkoop zijn, maar bij Rabobank gaan ze uit van een prijsstijging van 31 procent voor varkensvlees dat geleverd wordt in juli 2013. (Nicholas Higgins, commodities analist, verwoordt het zo in zijn rapport: "There will be an initial glut in meat availability as people slaughter their animals to reduce their feed bills. But by next year herds will be so reduced that there won't be enough animals to meet expected demand and prices will soar.")
Melk en zuivel
De prijs van veevoeder is zo aan het stijgen door de mislukte oogsten dat zelfs melkkoeien er in verschillende landen aan moeten. Wat dan weer zal leiden tot een hogere prijs voor melk- en zuivelproducten. Vlees en zuivelproducten maken 52 procent uit van wat een gezin uitgeeft aan voedsel wereldwijd, en in onze contreien is dat zelfs meer. De index van de United Nations Food and Agriculture Organisation (FAO), waarin de prijzen van 55 voedselproducten zitten, staat nu op 213. De verwachting is dat dat volgende zomer ten minste 243 zal zijn. Dat zou meteen een toename met 175 procent zijn in ongeveer tien jaar.
Goed nieuws?
Het goede nieuws, als er al van goed nieuws kan worden gesproken, is dat het vooral de rijkere landen zijn die erdoor getroffen worden. Vlees is niet meteen een vast menu-item in landen waar honger wordt geleden, en voorlopig zit het goed met de prijzen van graan en rijst, de twee items die in 2007-2008 zo duur werden dat er voedselrellen ontstonden en zo ook het klimaat schiep voor revoluties in de Arabische wereld. Maar er zijn twee gevaren, en afgaande op het verleden, kunnen we er maar best van uitgaan dat die werkelijkheid worden. Hamsteren is zelfs al begonnen. Indonesië is volop bezig om maïs op te slaan. Zuid-Korea denkt aan een exportverbod voor rijst. En Iran is blijkbaar massaal graan aan het inkopen. Hamsteren leidt tot speculatie en hogere prijzen. Bovendien valt te verwachten dat de hogere vleesprijzen de andere voedselprijzen gaan meesleuren.
"Exploit soaring prices"
Er is immers één groep mensen die zich in de handen aan het wrijven is: food en commodity-traders, de jongens die op de beurs spelen met eten. Chris Mahoney, de food-CEO van Glencore, liet zich onlangs ontvallen dat "the US drought will be good for the commodities trader because it will lead to opportunities to exploit soaring prices". Over het uitbuiten (zijn woorden!) van miserie gesproken...
Maar het grootste venijn van deze nakende voedselcrisis zit misschien wel in de staart. Verschillende analisten houden er rekening mee dat warenhuizen en supermarkten bijzonder weigerachtig zullen staan tegen het verhogen van hun prijzen, gezien het huidige klimaat van mes-op-de-keel concurrentie om de door de recessie behoedzamere klanten niet te verliezen. Hun leveranciers, de verwerkende voedselindustrie, tot aan de landbouwers en veetelers toe zullen dat voelen en maatregelen treffen. Lees: de voedselindustrie zal massaal herstructureren (lees: ontslaan), en nog meer boeren zullen de handdoek in de ring gooien.
Ansjovis, de kleine verleider
Maar hoe zit dat nu met die ansjovis? Vorige week sprak Mark Livingston, de investment director van Fidelity Worldwide Investment, zijn bezorgdheid daar over uit. Livingston staat aan het hoofd van een organisatie die voor meer dan 160 miljard aan pensioenfondsen beheert. Drie jaar geleden, op zoek naar nieuwe, goed renderende investeringen om de ineengestorte fondsen nieuw leven in te blazen, vond Fidelity die in Peru. Het investeerde zwaar in Copeinca, een Noors bedrijf dat een vloot van 30 ansjovisboten en vijf verwerkingsfabrieken heeft in het Zuid-Amerikaanse land.
Een eerste gevolg van een mislukt ansjovisseizoen is dus dat een pak mensen hun pensioenfonds gaan zien zakken. Maar feit is dat we het allemaal in onze portemonnee gaan voelen. We denken veelal romantisch over visvangst en relateren die ook aan wat we op ons bord zien verschijnen. Maar 18 miljoen ton gevangen vis, een vijfde van het wereldwijde totaal, wordt gebruikt om ons ander voedsel te maken. Die vis wordt vermalen in veevoeder en voeder voor de viskweek, in meststoffen, en er wordt olie van gemaakt.
Het probleem is dat die 20 procent gevangen wordt door een beperkt aantal gigantische schepen, en dat wanneer die een paar weken of zelfs maanden niet naar behoren kunnen vissen - door bijvoorbeeld veel stormen zoals deze zomer in de zuidelijke Stille Oceaan, dat meteen een ferme deuk in de voorraad veroorzaakt. Wat dus de jongste maanden ook effectief is gebeurd.
De prijs van fish meal, veevoeder op basis van vis, is de jongste maanden al gestegen van 1.300 naar 1.700 dollar per ton. Het gaat alleen maar erger worden omdat niet alleen het aanbod schaarser is geworden (en door overbevissing gaat dat systematisch zo zijn), maar ook de vraag blijft stijgen. Niet zozeer vanuit de veeteelt, die zoals gezegd massaal aan het slachten is gegaan, maar door de explosieve groei van de vis- en garnalenkweek.
De Peruviaanse overheid staat ook zwaar onder druk om die schaarste nog wat aan te scherpen door quotas te verstrengen, uit noodzaak, want aan het tempo dat er gevist werd zouden de visbestanden in amper vijf jaar compleet uitgeput zijn voor de kust van het land. Maar, ook dat zal de prijs nog opdrijven.
Omega 3
En ander mooi voorbeeld van hoe het snel kan verkeren: de consumptie van op visolie gebaseerde Omega 3-pillen steeg gemiddeld met tientallen procenten per jaar. Maar die pillen zijn niet goedkoop en worden blijkbaar ook als een luxe-product gezien, want sinds de crisis is er nauwelijk nog een stijging.
De opwarming van ons klimaat en de daarmee gepaard gaande grilligere weerpatronen in de Stille Oceaan hebben ook de kosten voor de industriële visserij verhoogd: "The strange weather patterns have made the sea more turbulent and less people are willing to go out into the sea - which increases the cost of fishing", aldus Gorjan Nikolik die bij Rabobank 'associate director of animal protein' is.
Zalm, het goedkope alternatief?
Wat de volgende maanden wel aan dumpingprijzen in uw supermarkt zal opduiken is zalm. Tenminste tot ook hier de stijgende prijs van het voer roet in het eten gooit. En dat heeft ook te maken met het wijzigende klimaat. Er worden niet meteen meer zalmen gekweekt, maar ze zijn wel dikker. De reden: ze eten meer omdat het water van het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan warmer is. In volume is gekweekte zalm met 30 procent gestegen de jongste jaren. In prijs is hij 40 procent gedaald. Gecrasht zeg maar. Vorig jaar was zalm nog 38 Noorse kroon per kilo, nu nog 25.
Er is zoveel gekweekte zalm ondertussen, en hij is zo goedkoop geworden, dat er nieuwe markten moeten worden aangeboord (China, + 34 % dit jaar) of dat er zelfs specifiek gedumpt wordt in landen die keihard door de recessie zijn getroffen. Spanje en Griekenland bijvoorbeeld.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten